پنج‌شنبه شب مورخ 1402/12/17نشست علمی به مناسبت بزرگ‌داشت چهلمین روز درگذشت استاد استادان و پژوهشگر توانا پروفسور محمدناصر ره‌یاب و رونمایی از نخستین مجموع‌مقالات ایشان- «کاوش‌ها و پژوهش‌ها»- از جانب انجمن ادبی هرات و آزانس انسجام و همکاریهای فرهنگی(تیکا) دفتر نمایندهگی هرات، با حضور خانوادهٔ استاد ره‌یاب، استادان، شاعران، نویسندگان و فرهنگیان هرات برگزار شد.
محفل با تلاوت آیاتی از قرآن‌کریم آغاز گردید و به گردانندگی آقای ادریس نریمان به پیش برده شد. درین نشست سخنرانان هر یک: دکتر منیر- رییس انجمن ادبی-، آقای عرفات دنیز- رییس دفتر تیکا در هرات-، غلام حسین فرمند- سرمحقق اکادمی علوم افغانستان-، محمد افسر رهبین- شاعر و نویسندۀ کشور-، آقای متقی- رییس اطلاعات و فرهنگ هرات-، احمدضیا رفعت- استاد دانشگاه کابل-، دکتر صلاح الدین جامی- استاد دانشگاه هرات و عضو هیأت رهبری انجمن ادبی هرات در رابطه با نقش استاد ره‌یاب در تربیت نسل آکادمیک و ادبیاتشناس در دانشگاه و انجمن ادبی و جایگاه ایشان در ادبیات افغانستان صحبت کردند.
درین میان آقای نریمان شعری از استاد سخا را که در سوگ استاد ره‌یاب سروده شده بود، دکلمه نمودند و سپس آقای افسر رهبین نیز مرثیه‌ای در رثای استاد خواندند
جناب متقی، رییس اطلاعات و فرهنگ هرات در سخنان خود از زحمات و کارکردهای ادبی استاد ره‌یاب قدردانی نموده و از فرهنگیان هرات خواستار ادامه‌دادن راه استاد شد. وی مشخصا از شاگردان استاد خواست تا راه استاد خود را با توانمندی ادامه دهند و همچنان اضافه نمود که شخصیتهای ادبی و فرهنگی هرات به ویژه انجمن ادبی، ریاست اطلاعات و فرهنگ را در امر اعتلای فرهنگی این شهر بزرگ همکاری نمایند. و گفت این ریاست از هرگونه خدمتگزاری در این زمینه دریغ نخواهد کرد.
پس از آن استاد رجایی روایتی را از روزهای اخیر عمر استاد تا رحلت ایشان با عنوان «کاجها ایستاده میمیرند.» در سوگ استاد خواندند؛ ایشان در نوشتهٔ خود بیان کردند که استاد ره‌یاب مشغول نوشتنِ ستایشنامهای در سوگ مولانا نجیبی کروخی با عنوان «شکوه دیانت و سکوی عبادت» بودند که چندین جملۀ کاجها ایستاده میمیرند» را تکرار کردند. این نوشته بعد از وفاتِ استاد ره‌یاب چاپ و منتشر شد.
در ادامه جناب محمد رفیق شهیر- رییس شورای متخصصان هرات- در رابطه با همکاری و همراهیِ استاد ره‌یاب در ایجاد نهاد شورای متخصصان در دههٔ هشتاد و تلاش‌های اوشان برای برپایی جلسات این شورا و بودن پشتوانۀ سترگ برای احیای انجمن ادبی هرات در دههٔ هفتاد صحبت نمودند.
آقای جاوید ضرغام که مسئولیت جمع‌آوری مقالات استاد را عهده‌دار شده بودند، در ادامه گفتند که چند ساعتی بعد از شنیدن خبر فوت استاد، به جست‌وجوی مقالات استاد از سال‌های قبل پرداختند. ایشان فرمودند که مقالات استاد ره‌یاب را از مجلات مختلف همچون اورنگ هشتم، ژوندون و… جمع‌آوری نموده‌اند. همچنان گفته شد که این مقالات با نثری وزین و علمی نوشته شده و تنها تغییری که اعمال کرده‌اند بر فهرست و منابع مقالات استاد ره‌یاب است. این مجموع‌مقالات تحت عنوان «کاوش‌ها و پژوهش‌ها» چاپ شده که در ختم محفل از این اثر رونمایی صورت گرفت.
دکتر فاروق احمد صدیقی در صحبت‌های خود گفتند که استاد ره‌یاب حیثیت پدر و رهنمای ایشان را داشتند و استاد به ایشان توصیه می‌کردند که نه‌تنها جامعهٔ ادبی افغانستان، که جامعهٔ پزشکی کشور نیز نیاز به چاپ و نشر کتاب و مقالات جامع دارد. در اخیر خانم پرنیان تیموری ره‌یاب نیز به زبان ترکی از برگزارکنندهگان این نشست علمی به ویژه دفتر تیکا در هرات سپاسگزاری نمود.
محفل با ختم قرآن‌کریم و دعا بر روان پاک استاد، پایان یافت.
